قدمت خانه لاله ای به اوایل دوران پهلوی می رسد. بانی و مالک اولیه این خانه “فتح الله اوف” بوده و سپس سالها خانواده ابوالقاسم مختارنیا در آن سکونت داشته اند. در سال پنجاه شمسی حاج حسین لاله ای این منزل را خریداری نموده و اوایل دهه هفتاد خانواده لاله ای این منزل تاریخی را به میراث فرهنگی واگذار کرده اند. این بنا در دو طبقه ساخته شده است و دارای دو ایوان با ستون ها و سرستون های گچ کاری شده خاصی است که زیبایی خاصی به نما بخشیده است. حوضی زیبا در حیاط خانه توسط باغچه های گل کاری احاطه شده و خانه را به بهشت کوچک قجری تبدیل کرده است.
ویژگیهای معماری
این بنا در دو طبقه ساخته شده است که عرضه آن ۹۰۰ متر و اعیانی آن ۶۰۰ متر مربع است. در طبقه همکف یک اتاق مرکزی و دو اتاق جانبی قرار دارد و راه ورود به این طبقه از طریق ۲ راه پله است. به طبقه اول نیز می توان از راه پله کلاه فرنگی وارد شد که یک تالار بزرگ و چند اتاق دیگر دارد. این بنا دو ایوان با ستون ها و سرستون های گچ کاری شده دارد که زیبایی خاصی به نما بخشیده است. خانه لالهای دو ورودی دارد که یکی در قسمت غرب و دیگری در جنوب غربی بنا قرار گرفته است و ساختمان اصلی در ضلع شمالی آن قرار دارد. در حیاط خانه حوضی زیبا توسط باغچه های گل کاری احاطه شده و خانه را به بهشت کوچک قجری تبدیل کرده است. قسمت شمالی حیاط خلوت نیز دارد که روشنایی خانه را تامین می کند.
موزه
زنده یاد ذکیء در برنامه ریزی و راه اندازی بسیاری از موزه های کشور از جمله موزه های فرش، رضا عباسی، هنرهای تزئینی، آبگینه و نگارستان نقش داشت، از این رو میتوان ایشان را یکی از بنیان گذاران موزه در ایران نامید. تالیفات ایشان حدود چهل عنوان کتاب در موضوعات گوناگون از جمله: هنر، باستان شناسی، تاریخ (تاریخ باستان، تاریخ لباس، تاریخ ارتش، تاریخ قاجار)، زبان شناسی و مردم شناسی را شامل میشود.
کتاب های اهدایی زنده یاد ذکیء مجموعه ای ارزشمند برای پژوهشگران در زمینه های تاریخ، باستان شناسی و هنر محسوب می شود که به این منظور یکی از اتاق های این بنا جهت چیدمان لوازم شخصی استاد و نمایش آن بعنوان کتابخانه تخصصی دفتر پژوهش های فرهنگی-تاریخی یحیی ذکی اختصاص داده شده است.
میراث فرهنگی آذربایجان شرقی این بنا را از خانواده لاله ای خریداری و به انتقال کتاب های استاد به تبریز پرداخت که بدین ترتیب دفتر پژوهش های فرهنگی و تاریخی ذکیء طی مراسمی در اردیبهشت ماه ۱۳۸۰ همزمان با روز جهانی موزه و آغاز هفته میراث فرهنگی در تبریز افتتاح شد.
منابع:
- kojaro.com
- rooziato.com
- tabriz.isna.ir
- exploretabriz.com