مسجد جامع اهر

اين بنا درکوچه جمعه مسجد، درخيابان قدس واقع شده و ساختمان اوليه آن به دوره سلجوقي و اتابکان آذربايجان منسوب است و دارای مختصاتی است كه در كمتر مسجدی می‌توان يافت. از ضمائم مسجد لوح‌هايی بر بالای سردر و پايه سمت راست و 5 گل مشروحه در لچک‌های سردر می‌باشد. این مسجد 21 گنبد دارد که در دوره‌های مختلف به تعداد آن‌ها افزوده شده است.

 

این مسجد از دو بخش قدیمی و جدید تشکیل شده است. بخش قدیمی مسجد از 21 گنبد و 12 ستون آجری، محوطه و حجره تشکیل شده است.  این مسجد متعلق به دوره سلجوقی بوده و در دوره های مختلف ایلخانی، اتابکان، صفوی، قاجار و پهلوی الحاقاتی انجام شد و به تعداد گنبد ها در طول دوره های متخلف اضافه شد.

 

سه گنبد در عرض و هفت گنبد در طول این مسجد وجود دارد. اين مسجد داراي صحن روباز، شبستاني با ستون هاي حجيم و کتيبه هاي تاريخي است . حياط مسجد بدون درنظرگرفتن چندين اتاق در طرفين سردر، داراي 10/31متر طول و 5/28 متر عرض است و در وسط آن، حوضي متناسب با ابعاد آن وجود دارد . در ورودي و کفشکن مسجد درگوشه جنوب غربي حياط واقع شده است . شبتان مسجد، فضايي وسيع و کم ارتفاع به طول 6/30، عرض 16و ارتفاع 5 متر- با احتساب گنبدها- است . پوشش 21 گنبدي اين شبتان، برروي چهارده پايه دروسط و چهارده نيم پايه در اضلاع شمالي و جنوبي قرار گرفته است . ستون ها ازحجم زيادي برخوردارند که تناسب مسجد را برهم زده است . تمام سطوح ستون ها و ديوارها سفيدکاري و تنها قسمت هايي از ازاره آن سيمان کاري شده است . فضاي شبستان مسجد توسط ديوارهاي جدا کننده اي به سه قسمت باکاربري هاي مختلف تقسيم شده است . برکتيبه سردر مسجد، درچهارسطر، متن ذيل نوشته شده است : "به تاريخ ثلث و عشرين و مائه بعد الالف من الهجرة ازغير المال مرحوم حاجي محمد سليم مسجد جامع بنا گرديد. کتيبه ديگري درکفشکن مسجد وجود دارد که حاکي از تعمير مسجد به سال 198 1 ه-. ق است . در اين مسجد، کتيبه هاي ديگري مربوط به تعميرات بنا مورخ 1152و 1158ه- . ق وجود دارد .

 

بخشی از مسجد در دوران پهلوی فرسوده و تخریب شده بود که در دوران پهلوی مرمت شده و در کتیبه ای عملیات مرمت تشریح شده و بر سر در مسجد نصب شده است.