مرز میرجاوه بزرگ ترین مرز مبادلاتی منطقه بلوچستان، ورودی اصلی تزانریت کالا به پاکستان است، که شامل سه بخش ترانزیت، بازارچه مرزی و کول بری است. به طور کلی ترانزیت کالا مختص سرمایه داران کلان در کل کشور بوده و در واقع هیچ کمکی به اقتصاد این منطقه نمی کند. کول بری در این منطقه نیز با ممانعت مسئولین مربوطه مواجه است. در حال حاضر بازارچه مرزی محل تبادل کالا مثل کاشی و سیمان است. گذرگاه مرزی میرجاوه یا نقطهٔ مرزی میل ۷۲ مهم ترین گذرگاه مرزی بین ایران و پاکستان است و در ۱۲ کیلومتری شهر میرجاوه و مجاورت شهرک تفتان پاکستان و ۸۹ کیلومتری جنوب شرق زاهدان قرار دارد. این گذرگاه از طریق راه آهن، ایران را به پاکستان و شبه قاره هند متصل می کند. همچنین محل اتصال جاده ۸۴ ایران و بزرگراه N-40 پاکستان می باشد. نام این مرز در کشور پاکستان، مرز تفتان است. مرز میرجاوه با معضلات ناامنی، عبور غیرقانونی و قاچاق گسترده روبروست. بازارچه مرزی میرجاوه در سال ۱۳۷۴ افتتاح شد. این بازارچه در محوطه ای به مساحت ۱۲۰ هزار متر مربع ایجاد شد و دارای تأسیسات اداری برای کارکنان بازارچه و همچنین سوله، انبار و باسکول است.
تاریخچه
گمرک میرجاوه یکی از قدیمی ترین گمرکات کشور با قدمتِ بیش از صد سال است که از آن ورود و خروج کالا و مسافر صورت می گرفت. اواخر دورهٔ قاجار در سال ۱۲۹۷ (دوران جنگ جهانی اول)، انگلیسی ها راه آهنی از شهر کویته به نوشکی و سپس به میرجاوه در خاک ایران کشیدند که زمینهٔ پیشرفت میرجاوه را فراهم آورد. براساس مقررات وضع شده توسط ایران و انگلیس برای بهره برداری از راه آهن کویته-میرجاوه، صادرات کالا از ایران و افغانستان به هندوستان به وسیلهٔ راه‌آهن از حقوق گمرکی و تحصیل پروانهٔ ورود معاف بود. در آن سال ها، گمرک زاهدان و میرجاوه از پررونق ترین گمرکات ایران بودند تا این که در سال ۱۳۲۶ به سبب ناامنی ناشی از وقایع مرتبط با تجزیه هندوستان و همچنین از دست رفتن مرز مشترک ایران با هند، مبادلات تجاری بین ایران و هندوستان از مرز میرجاوه افت شدیدی پیدا کرد و درآمد این گمرک ها شدیداً کاهش یافت. در سال های بعد، مبادلات تجاری ایران با کشور تازه تأسیس پاکستان به مرور افزایش یافت. در سال های ۱۳۲۹ تا ۱۳۳۳ صادرات ایران به پاکستان چندین برابر واردات از این کشور شد. به دلیل دریافت عوارض گمرکی توسط پاکستان، تجار ایرانی صادرات به هند از طریق بندرهای جنوب و خرمشهر (مشمول معافیت های گمرکی) را ترجیح دادند؛ درنتیجه در این منطقه، راه آهن نیز مزیت خود را از دست داد. در این دوران، مردم منطقه برای امرار معاش، به قاچاق روی آوردند و تلاش دولت برای مقابله با آن موفق نبود. گذرگاه مرزی میرجاوه نقطه ای است که خط راه‌آهن پاکستان در مسیر کویته به زاهدان از مرز عبور می کند. از زمان افتتاح خط راه آهن میرجاوه-زاهدان در سال ۱۲۹۹، این خط ریلی منزوی بود و به شبکهٔ راه آهن ایران متصل نشده بود. با افتتاح خط راه آهن بم-زاهدان در سال ۱۳۸۸، شبکهٔ راه آهن پاکستان به شبکهٔ راه آهن ایران متصل شد. از آنجایی که عرض خطوط راه آهن ایران (ریل استاندارد) و پاکستان (ریل عریض) متفاوت است، در زاهدان یک ایستگاه break-of-gauge و مرکز ترانشیپ منت ساخته شده است.
منابع:
- fa.wikipedia.org
- kojaro.com
