کتابخانه کامبوزیا که در نزدیکی زاهدان قرار دارد، با نام یکی از اندیشمندان و فعالان سیاسی سابق ایرانی مزین شده است. کتابخانه عمومی استاد کامبوزیا در تاریخ ۲۳ اسفند سال ۱۳۶۵، در منطقه ای برهوت و شوره زار در اطراف زاهدان افتتاح شد. مرحوم کامبوزیا از نویسندگان قابل زمان خود بود و چندین کتاب را نیز به تالیف رساند. وی در اوایل دوره پهلوی با تبعید به زاهدان، کتابخانه ای را در اطراف این شهر بنا نهاد که هم اکنون نیز پابرجا است. استاد کامبوزیا به چند زبان زنده دنیا از جمله عربی، فرانسه، روسی، انگلیسی و ترکی تسلط داشت. به گفته دختر استاد کامبوزیا، از قوانین کتابخانه این بود که نباید به داخل شهر منتقل شود و همچنین باید همیشه دو نفر از اعضای خانواده کامبوزیا، به عنوان مدیر آن فعالیت داشته باشند. کتاب ها و نقشه های موجود در کتابخانه کامبوزیا، عموما تک نسخهای هستند و اگر هر نهاد، کتابخانه یا سازمانی آنها را بخواهد، نسخه کپی از این اسناد برای آنها ارسال می شود و نسخه اصل کتاب ها به هیچ عنوان از کتابخانه خارج نخواهد شد. مقبره استاد کامبوزیا نیز در همین کتابخانه قرار دارد.
زندگینامه
استاد امیر توکل کامبوزیا، در سال ۱۲۸۳ هجری شمسی در شهر تهران متولد شد. وی دوره مدرسه نظام ژاندارمری را به استادی کلنل محمد تقی خان پسیان در خراسان گذراند و در سال ۱۳۰۰ به عنوان ریاست تلگراف و رموزات استاد خود، آقای پسیان انتخاب شد. پس از این دوران، کامبوزیا در طول سالیان زندگی اش، مسئولیت های زیادی داشته است که از جمله می توان به بازرس اداره دارایی در تربت حیدریه، ریاست دارایی سیستان و بلوچستان و دبیری مدرسه شوکتیه در بیرجند اشاره کرد. ایشان حتی مدتی رهبری حزب دموکرات ایران را در منطقه زاهدان بر عهده داشتند. تالیفات استاد کامبوزیا شامل بیش از ۸۰ عنوان مقاله و همچنین دست نوشته هایی است که برخی از آنها در مجلات مختلف قبل از انقلاب به چاپ رسیده اند. استاد کامبوزیا در نیمه شب ۲۳ مهر ماه سال ۱۳۵۳، در همان کلاته محل کتابخانه، دار فانی را وداع گفت و کتابخانه وی به عنوان یادگاری از این شخصیت بر جای مانده است.
منابع:
- 115009.samanpl.ir
- kojaro.com