موزه اقوام در شهر گرمسار، در عمارتی بازمانده از دوران پهلوی، به نام خانه باقری ها دایر شده است. ساختمان باقری سال ۱۳۱۰ به سبک خانه های مناطق گرمسیری دوره قاجار ساخته شده است. مالک اصلی ساختمان میرزا علی آقا باقری از خیرین و مالکان شهر گرمسار و فرزند مرحوم حسن آقا باقری است که بخش زیادی از زمین های گرمسار متعلق به او و خانواده اش است.
ویژگیهای معماری خانه باقری ها
این بنا به دست معمار یزدی با رعایت اصول ساختمان سازی مناطق گرمسیری ساخته شده و با توجه به اینکه آفتاب گرمسار در فصل تابستان بسیار تند و سوزان است، بر همین اصل، خانه را پایین تر از سطح حیاط می ساختند که خنکی و رطوبت موجود در خاک به داخل خانه منتقل شود و در فصل گرم سال هوای داخل اتاق ها خنک تر از بیرون باشد، بر همین اساس خانه باقری حدود ۷۰ سانتی متر از کف حیاط گودتر ساخته شده است. این عمارت در زمان ساخت در باغچه ای به مساحت حدود هشت هزار متر در دو بخش احداث شده است، بخش اول شامل عمارت مسکونی و بخش دیگر متشکل از خزینه، آب انبار، کوره گرم کردن آب، مطبخ و محل نگهداری احشام بوده که به مرور زمان همه آنها از بین رفته و تنها خزینه و آب انبار آن باقی مانده است. نمای درونی و بیرونی ساختمان آجر با بند کشی گچ و خاک است که اگر گوشه‌ای از این نما را کنار بزنیم، داخل آن خشت های گلی را می بینیم که با اندود گل، اسکلت اصلی بنا را به وجود آورده و سپس روی آن نماسازی آجر انجام شده است. در معماری، بادگیرها طبق استاندارد به سرداب و اتاق های دارای حوض آب منتهی می شوند اما در ساختمان باقری این اصل کمی متفاوت اجرا شده است، یعنی زیرزمین و یا حوضخانه ندارد اما در طبقه اول و دوم تا پشت بام فضای خالی در دیوارها تعبیه شده تا هوا در بدنه بنا به آسانی به جریان بیافتد، علاوه بر استفاده از بادگیر، درها و پنجره های زیاد در دو ضلع ساختمان به راحتی گردش هوا را در کل ساختمان میسر کرده است. در تاریخ ۲۱ بهمن ماه ۱۳۸۹ ساختمان باقری که در سال ۷۸ ثبت آثار ملی شده بود، تبدیل به موزه مردم شناسی شهر گرمسار شد.
موزه اقوام
پنج قوم بزرگ در گرمسار زندگی می کنند که این موزه مجموعه ای از هنرها، صنایع دستی، لباس ها، ابزار و اشیاء تاریخی این اقوام را در خود جای داده و از جاهای دیدنی سمنان است. در طول بازدید از موزه اقوام، با زندگی روزمره و سنت های اقوامی مانند قشقایی، مازندرانی، کرد و لر آشنا می شوید. این موزه ابزارها و اشیاء مرتبط با کشاورزی، دامپروری، حرفه های دستی، مراسم مذهبی و تزیینات سنتی را به نمایش گذاشته و یک تجربه تاریخی و فرهنگی فراهم کرده است. فضاهای مخصوصی نیز به نمایشگاه های موقت و هنرمندان محلی اختصاص دارد. معماری زیبای موزه اقوام، حس و حال خوبی به بازدید کنندگان می دهد. از دیگر آثار برجسته این مجموعه، می توان به لباس، جواهرات سنتی و وسایل خانگی اشاره کرد. از مهم ترین و پرجمعیت ترین اقوام ساکن در گرمسار می توان به اقوام ترک زبان که از مناطق شمال غرب و شمال شرق کشور به گرمسار کوچانده شده اند، اقوام لر که از مناطق مرکزی و جنوب غربی کشور به گرمسار کوچانده شده اند، اقوام کرد که از مناطق غربی کشور به گرمسار آمده اند، اقوام عرب که از اعراب نجد عمان هستند و سایر گروه های عرب که از اعراب خوزستانی ساکن در استان فارس بودند به گرمسار کوچانده شده اند و اقوام الیکایی که از منطقه الیکا واقع در مازندران به منطقه گرمسار و آرادان برای دامداری کوچ کردند و بخش عمده جمعیت روستاهای آرادان و گرمسار را طوایف مختلف ایل عشایری الیکایی تشکیل می دهند اشاره کرد. در مجموع مهاجرت به واسطه بازرگانی، کوچ اجباری از سوی حکومت ها، انتقال نظامیان به همراه خانواده هایشان برای حفاظت از خوار (گرمسار قدیم) سه اصل مهم مهاجرپذیر شدن این منطقه در گذشته دور بوده است.
موقعیت مکانی
گرمسار، بلوار آیت الله کاشانی، خیابان سلمان فارسی
منابع:
- chtn.ir
- lastsecond.ir
