طبیعت کویری داورزن و تابستانهای گرم و سوزان آن، مردم قدیم منطقه را بر آن داشت تا به فکر تامین آب خنک بیافتند. برای این منظور به فکر احداث بناهايی چون يخدان و آب انبار افتادند. البته این یخدان یا یخچالها در سایر شهرهای گرم هم به چشم می خورد و از دیدنی ترین یادگارهای مهندسی گذشته و معماری کهن کویرنشینان ایرانی، به شمار می آید. یخدان ها فضای بزرگ و گود سرپوشيده ای بودند که در زمان های گذشته در آن يخ را ذخيره و در تابستان از آن يخ ها استفاده می کردند. حوض یخ بند، دیوارهای سایه انداز، گنبد اصلی و مخزن یخ، چهار قسمت اصلی این بنا را تشکل می داد. در زمستان، حوض را با آب شیرین پر می کردند و می گذاشتند تا آب داخل آن منجمد شود. بعد این یخهای آماده را شکسته و درون مخزن می ریختند و بین هر لایه را با هیزم و کاه می پوشاندند که قطعات یخ به هم نچسبند. کارکرد شگفت انگیز این ساختمانها بسیار جالب توجه است. از این روست که این سازه های خشتی، امروزه به توسعه و رونق گردشگری در مناطق کویری کشور، کمک شایانی می کند. برای بازدید از این مکان دیدنی داورزن، باید به حاشیه شمال شهر داورزن و روستاهای اطراف بروید. یکی از این یخدانها در روستای کاهک قرار دارد که معماری آن مثل اکثر یخدان ها به شکل گنبد است و دارای یک دیوار بلند و استخر می باشد که بازدید از آن خالی از لطف نیست.
منابع:
- jazebeha.com
- idehalmag.com
- uspace.ir
