قلعه تاریخی سنگ بست، بزرگترین قلعه کشور پس از قلعه الموت در قزوین است که در دوران سلجوقیان در قرن پنجم هجری قمری به دست «ابوعلی دهدار زواره ای» در زمینی به مساحت ۱۵۰۰ مترمربع در دو طبقه بنا شد. قلعه سنگ بست دارای اصطبل، انبار، مکان های مسکونی، قراول خانه و برج های دید بانی است.
تاریخچه
ابوعلی دهدار زواره ای که از مقربان حسن صباح بشمار می آمد، از مشاهیر قرن پنجم هجری بود که در طب، نجوم و هیات، مهارتی تام و تمام داشته و در این قلعه سکونت داشت. در قلعه تاریخی زواره که در آن دوران یک ساختمان حکومتی محسوب می شد؛ عرفا و علما و شعرای زیادی از جمله "مولانا سپهری زواره ای" شاعر نامدار و اهل عرفان و مقامات معنوی و از مقربان حسن صباح نیز در این قلعه سکونت داشته اند. در اوایل قرن هفتم هجری، یکی از اهداف هجوم مغولان به شهر زواره، تخریب این قلعه نظامی مستحکم بوده است.
معماری
این قلعه شامل اصطبل، انبار، قسمت های مسکونی، اتاق ها، قراولخانه و برج های دیدبانی است. ارتفاع قلعه زواره به ۱۲ متر می رسد و خشت خام، گل و خاک از عناصر بنیادین به کار رفته در این بنا است و در قسمت زیرین آن نیز از سنگ استفاده شده است. عده ای معتقدند بنای زیرین دارای قدمت بیشتری است. این قلعه به صورت مکعبی شکل بنا شده و در زوایای آن، چهار برج استوانه ای شکل به چشم می خورد و بر فراز آن جایگاه دیده بانی بوده که نیروها دورتا دور حصار شهر را تحت مراقبت و کنترل داشته اند. فضای درونی این قلعه در دو طبقه به صورت چهار صفه ای است که اخیرا مرمت شده است.
مرمت
سقف این بنای با ارزش تاریخی در سال ۱۳۹۶ توسط میراث فرهنگی مرمت و بهسازی گردید، اما در خصوص مرمت دیوارهای بیرون و داخل آن بی مهری هایی صورت گرفته و اقدامی نشده است. هم اکنون مالک عمده این بنا شخصی بوده و این قلعه احتیاج به مرمت و بازسازی دارد.
منابع:
- blog.shab.ir
- iribnews.ir
- isna.ir
