سد آيد وغموش به فاصله تقريبي ۲۰ كيلومتر در جنوب غربي شهرستان ميانه در استان آذربايجان شرقي، در شمال غرب ايران قرار دارد.
اين سد با انگيزه بهره گيري از جريان سطحي رودخانه آيدوغموش كه از شاخه هاي اصلي رودخانه قزل اوزن مي باشد و به منظور توسعه و بهبود آبياري اراضي منطقه طراحي شده است.
سد آيد و غموش از نوع سنگريزه ای با هسته ناتراواي مياني به ارتفاع ۸۷ متر از پي مي باشد. عمق حفاري در زير بستر رودخانه براي رسيدن به سنگ سخت حدود ۲۰ متر بوده است. طول تاج سد ۲۹۷ و عرض آن ۱۲ متر و رقوم آن ۱۳۵۰ متر از سطح دريا مي باشد.
حجم مخزن سد در تراز نرمال ، ۷/۱۴۵ ميليون متر مكعب، حجم مفيد آن ۱۳۷ ميليون متر مكعب و حجم آب تنظيم شده ۱۳۱ ميليون متر مكعب است. براي انجام عمليات تزريق در پي و جناحين، گالري تزريق مشتمل بر دو بخش روباز و تونلي طراحي شده است.
سنگ پي در ساختگاه سد آيد وغموش مجموعه ای از تراكي آندزيت ها، آگلومراها و برشهاي آذرين است كه در تكيه گاه ها با برشهاي نه چندان سخت رسوبي پوشانده شده اند. به منظور بهسازي پي و جناحين عمليات تزريق در بستر و جناحين سد پيش بيني شده است.
سازه های جنبی سد آیدوغموش
سرريز:
تخليه سيلاب بدون خطر روگذري با دبي حداكثر ۲۴۵۰ متر مكعب بر ثانيه توسط سرريز آزاد با طول آستانه ۶۵ متر و تند آب به طول ۱۲۵ كه عرض آن از ۶۵ متر به ۴۰ متر كاهش مي يابد و در انتها به باكت پرتابي جهت استهلاك انرژي ختم مي گردد، انجام مي پذيرد.
سيستم انحراف آب:
مشتمل بر دو نوع تونل با مقطع دايره ای جمعا به طول ۶۴۸ متر، فراز بند به ارتفاع ۱۴ متر و نشيب بند به ارتفاع ۳ متر (هر دو به عنوان جزيي از بدنه سد) و ديواره هاي آب بند در زير فراز بند و نشيب بند (از جنس بتن پلاستيك) مي باشد. ظرفيت سیستم انحراف آب ۳۱۰ متر مكعب بر ثانيه مي باشد.
سيستم آبگيري و تخليه تحتاني :
تونل هاي حفاري شده انحراف به عنوان بخشي از سيستم آبياري و تخليه كننده تحتاني بكار گرفته خواهند شد. آبگيري براي مصارف كشاورزي توسط برج آبگير با چهار دريچه مطابق با چهار دوره بهره برداري صورت مي پذيرد.
منابع:
irna.ir
tabriz.irib.ir
