آرامگاه مومنه خاتون

نماد و سمبل نخجوان

آدرس:
آذربایجان، نخجوان، خیابان بویوکدوز، مقبره مومنه خاتون
بلیط ورودی
رایگان
بلیط اتباع خارجی
رایگان
چکیده: آرامگاه مومنه خاتون

شهر نججوان واقع در قفقاز، از مراكز مهم معماري اسلامي و ايرانی به شمار مي ‌رود. اين شهر كه در حدود 200 كيلومتري شمال شهر مراغه قرار گرفته، در واقع بعد از مراغه دومين مركز معماري مقبره‌ هاي دوره‌ سلجوقيان بوده و نقش مهمي در معرفي اين دوره از معماري ايران دارد. مقبره‌ مومنه خاتون بعد از مقبره‌ يوسف‌ بن قيصر نخجوان، دومين مقبره‌ قرن ششم هجری قمری است كه در اين شهر هنوز به‌ خوبي برپا مانده است. اين مقبره نسبت به آرامگاه يوسف‌ بن قيصر از ظرافت و تناسب بيشتري برخوردار است.

بقعه مومنه خاتون از زیباترین آرامگاه های آذربایجان و از آثار تاریخی مشهور نخجوان و نماد این شهر است. این بنا در تفرجگاه عجمی در مرکز شهر نخجوان واقع شده است. معمار این مقبره «عجمی بن ابو بکر نخجوانی» (Ajami Abubakroglu Nakhchivani) است. در قرن شش هجری قمری مقارن با قرن دوازده میلادی دستور ساخت این آرامگاه توسط اتابیگ شمس الدین ائل دنیز به منظور یادبود همسر مرحومش مومنه خاتون داده شد و کار ساخت آن در زمان سلطنت پسرش، محمد جهان پهلوان به اتمام رسید. طبق کتیبه این بنا در محرم سال ۵۸۲ هجری قمری مقارن با آوریل سال 1186 میلادی توسط معمار عجمی ابوبکر اوغلو نخجوانی به اتمام رسیده است.

ویژگی شاخصی که این بنا را منحصر به فرد کرده، ظرافتی است که در ساخت آن به کار رفته است. این بنا از داخل گرد و مدور است اما نمای بیرونی آن ده ضلعی میباشد. در ابتدا ارتفاع آن ۳۵ متر بود ولی در طول تاریخ با مرور زمان اکنون ارتفاع آن به ۲۵ متر کاهش یافته است. این مقبره از آجر بنا شده و با کاشی‌ های فیروزه‌ ای و خطوط کوفی و آیات قرآن زینت داده شده است. مهمترین شاخصه این برج آرامگاهها این است که همه آنها از دو بخش سردابه (دخمه) در پایین و نمازخانه در بالا تشکیل شده اند. سردابه محل قرار گرفتن جسد و نمازخانه محل برگزاری مراسم دعا و پخش نذورات بوده است.

طبق منابع خود شمس الدین و پسرش محمد جهان پهلوان نیز در این مقبره به خاک سپرده شده بودند. در دهه‌ ۵۰ میلادی اجساد آنها به سن پترزبورگ منتقل شده است. امروزه در این آرامگاه فقط نمایشگاه کوچکی از عکس ها و نقاشی‌ های مرتبط با این قبرها دایر است که می ‌توانید از آنها دیدن کنید.

این یادگار تاریخی، در ۳۰ سپتامبر سال 1998 در فهرست یونسکو به ثبت رسید و ‌مابین سالهای 1999 الی 2003 مانند بخشی از پروژه بانک جهانی برای حمایت از میراث فرهنگی آذربایجان کاملاً بازسازی شد. همچنین تصویر این بنا بین سالهای  1996 تا 2006 روی اسکناس ۵۰ ماناتی درج شده بود.

اینطور که از شواهد پیداست در ابتدا یک مدرسه نیز در کنار مقبره ساخته شده‌ بود. تصویرها و عکس‌ های گرفته شده از مقبره در قرن نوزدهم تأیید می ‌کند که مدرسه یاد شده جزو این مجتمع بوده که بعداً تخریب شده‌ است. در تصاویری که از قرون گذشته به دست آمده مشخص است که بنای مومنه خاتون تنها یک برج نبوده، بلکه دو گلدسته و یک ورودی بزرگ نیز به صورت جداگانه رو به روی این برج وجود داشته که به مرور زمان از بین رفته است.

در اطراف برج مومنه خاتون محوطه ای پارک مانند با گیاهان سرسبز وجود دارد که در آن موزه ای روباز ساخته شده است. در این موزه انواع و اقسام مجسمه های سنگی از زمان های گوناگون در معرض دید عموم قرار دارند که متاسفانه تابلوی راهنمایی ندارند که حاوی اطلاعاتی از این اشیای سنگی باشد. در حدود چهارصد سنگ قبر به شکلهای قوچ سنگی، بز، صندوقچه، کتیبه و... در این محوطه به نمایش درآمده اند. این سنگ قبرها در کاوش از شهرهای مختلف نخجوان یافته شده و به اینجا منتقل گشته اند. نمونه این سنگ قبرها در موزه های مختلف آذربایجان ازجمله موزه تبریز وجود دارد ولی تنوع و تعداد سنگ قبرهای این گورستان بیشتر است.

دسترسی
نزدیکترین ایستگاه اتوبوس به مومنه خاتون حدود ۲ کیلومتر با آن فاصله دارد. شما می توانید در این ایستگاه که (naxcivan avtovgzali) نام دارد از اتوبوس پیاده شده و برای رسیدن به مومنه خاتون تاکسی بگیرید. تاکسی یکی از معمول ترین وسایل نقلیه در نخجوان است که می توانید در هر نقطه ای از شهر با استفاده از آن به مقبره مومنه خاتون برسید.

 

منابع:
ترجمه از تیم تریپ یار
imp.nakhchivan.az
karnaval.ir
kojaro.com
fa.wikipedia.org
m4taghi.blogfa.com
ferdaaydar.com
isna.ir

مشخصات کلی
نام
آرامگاه مومنه خاتون
قدمت
قرن شش هجری قمری و قرن دوازده میلادی (سال 1186)
بازسازی
طی سالهای 1999 تا 2003 میلادی
سازنده
معماری این بنا توسط عجمی ابوبکر اوغلو نخجوانی به دستور اتابیگ شمس الدین ائل دنیز صورت گرفته است.
ویژگی خاص
ظرافت ساخت و از شاهکارهای معماری شرق
میراث جهانی یونسکو
پیشنهادات
بخش های مهم برای بازدید
بنا و موزه
بهترین زمان بازدید
بهار
مدت زمان بازدید
نیم ساعت
آثار و نمونه های مشابه
گنبد کبود مراغه و دیگر برج آرامگاههای این شهر
نزدیکترین جاذبه های گردشگری
پارک عجمی، خان سارایی (موزه فرش)
پیشنهاد ویژه
در بازدید برج مومنه خاتون می توانید هم از بنای تاریخی لذت ببرید و هم در محوطه زیبای آن پیک نیک کنید.
مسیر دسترسی
آدرس
آذربایجان، نخجوان، خیابان بویوکدوز، مقبره مومنه خاتون
نحوه دسترسی
اتوبوس و تاکسی
امکانات
دسترسی به وسایل نقلیه
اقامتگاه
رستوران
بوفه
پوشش شبکه
شما هم می توانید در این مورد نظر دهید: