معبد مدور، کلیسای اوچ مقدس نوخا و یا کلیسای مقدس نوخا در شهر شکی و در قلعه نوخا اقع شده است. این کلیسا از نظر مصالح و معماری از دیگر بناهای شهر شکی متفاوت است. به همین علت برخی محققین آنرا بنایی باقی مانده از دوره آلبانیای قفقاز میدانستند تا اینکه تحقیقات قرن بیست و یکم نشان دان داد که بناهای داخل قلعه نوخا به غیر از کاخ خان و بقایای مسجد، همه متعلق به دوره حکومت روسها میباشد. این کلیسا از 1852 تا اوایل قرن بیست و یکم تنها کلیسای ارتدوکس شکی بوده است. در 1905 این کلیسا در زمره اسقف نشین گرجستان بشمار می رفت.
در اراضی شرقی این کلیسا سربازان روس که در این قلعه حاضر بودند دفن شده اند. در سمت جنوبی کلیسای روسی شکی قبر کشیش های این کلیسا مشاهده میشود.
معماری کلیسا
بنای کلیسا بصورت مدور پایه ریزی شده و در نهایت به گنبد ختم میشود. سالها پس از آن با استفاده از آجر و سنگ، بناهای کناری نیز به آن افزوده شده و وسعت پیدا کرده است. این کلیسا با چشم اندازی از بالا بشکل صلیب دیده میشود. تمام این مراحل تا 1853 تکمیل شده است. در تصاویری که متعلق به قلعه نوخا در 1853 میباشد، این کلیسا به شکل فعلی مشاهده میشود.
آنطور که معلوم است، دیوارهای قلعه نوخا طوری ساخته شده بود که با تصویر هوایی حروفی شبیه محمد خان (به عربی) دیده میشد. (لازم به ذکر است که قلعه و خان سرای شکی توسط محمد حسین خان بنا شده است.) بنا به روایتی ساختمان اولیه این کلیسا نقطه ای از این حروف بوده است.
نامهای تاریخی کلیسا
در منابع متعلق به 1861 نام آن کلیسای اوچ ممقدس نوخا ( کلیسای سه مقدس نوخا)، و در منابع 1905 کلیسای مقدس نوخا ذکر شده است.
ادعای کلیسا شدن مسجد خان
ادعایی که این کلیسا را ساخته شده بر روی مسجد تاریخی خان میداند، خیلی درست به نظر نمیرسد. مکان مسجد متعلق به خان در محیطی که به منزل شخصی خان متعلق بود ساخته شده بود و با بنای کلیسا فاصله دارد.
موزه
این کلیسا امروزه به موزه هنر ملی تبدیل شده است و مجموعه ای از آثار هنری شکی را به نمایش گذاشته که شامل فلزکاری، سفال گری و قلاب دوزی است. اکثر این آثار بسیار ارزشمند و غیر قابل قیمت گذاری هستند.
منابع:
ترجمه توسط تیم تریپ یار
az.wikipedia.org
hamigashtgahar.ir