این قلعه در قرن 18 میلادی توسط محمد حسین خان ساخته شده است. این قلعه چند جادبه دیگر را نیز در خود جای داده است، در داخل این قلعه کاخ خانهای شکی بسیار مورد توجه گردشگران است. علاوه بر این کلیسایی قدیمی و دو موزه نیز داخل قلعه نظر هر گردشگری را بخود جلب میکند. یک کارگاه نیز در همین قلعه وجود دارد.
از آنجا که شکی تا سال 1969 نوخا نامیده میشد، این قلعه نیز به نام نوخا معروف بود. بر اساس برخی منابع این قلعه در سال 1765 به منظور دفاع از شهر ساخته شده است. طول دیوارهای قلعه 1300 متر، بلندی دیوار شمالی 4 متر و دیوار جنوبی قلعه نیز 8 متر ارتفاع دارد. پهنا یا ضخامت دیوارهای این قلعه بیش از 2 متر است. قلعه نوخا از سمت شمال و جنوب دارای دروازه و همچنین برج دیده بانی میباشد.
منابع سال 1825 حاکی از آن است که دیوارهای این قلعه با آجر ساخته شده بوده ولی اکنون تنها چیزی که مشاهده میشود، تشکیل این دیوارها با سنگهای رودخانه است.
در دوران حاکمیت خان ها در این منطقه، این قلعه منزل و سکونتگاه خان و خانواده اش بود. خان سرای امروزه نیز در آن دوران دیوان خانه یا محکمه بود. بعد از استیلای روسها بر منطقه و برچیدن حکومت خانها در سال 1819، این دیوانخانه، محکمه شهر نامیده شد. در تصویری که از سال 1819 بر جای مانده مشخص است که بخشهایی از این قلعه (دیوانخانه و بنای نزدیک آن) که متعلق به مادر اسماعیل خان و همسر خان بوده، منزل محمد حسین خان بوده است. این سکونت گاه از سه سو با دیوار و برجها احاطه شده بود. اکثر قسمتهای این خانه را محمد حسین خان بنا کرده و قسمت کوچکی از آن نیز توسط جعفرقلی خان ساخته شده است.
مابین خانه محمد حسین خان و درب بالایی، منزلی سه اتاقه متعلق به حاجی خان است و در سمت راست درب بالایی مسجدی آجری بنا شده است. بعد از 1819 بعلت اسکان قوای روس در قلعه، بناهای دیگری نیز به آن اضافه شده است. در سال 1828 روسها مسجدی که متعلق به منزل شخصی خان بود را به کلیسایی کوچک تبدیل کردند. بنایی که امروزه در قلعه بنام معبد مدور معروف است، یگانه کلیسای ارتدوکس این منطقه بود. در زمین پشت این کلیسا اجساد سربازان روس دفن میشدند.
طبق نوشته های رشید افندی اف برجهای دایره ای شکلی که در چهار گوشه قلعه وجود دارد توسط روسها برای شلیک توپ ساخته شده بود. در سال 1895 زندانی در قلعه ساخته شده که تا اواسط قرن بیستم هچمنان فعال بود. در منبعی که در سال 1867 چاپ شده، نشان میدهد در این قلعه به غیر از خان سرای شکی (کاخ یا منزل خان) و کلیسای ارتدوکس، 14 بنای دیگر وجود داشته است.
شما در دیدار از این مکان ارزشمند تاریخی میتوانید انواع صنایع دستی را از تولید کنندگان و هنرمندان محلی تهیه و سوغات ببرید.
منابع:
ترجمه توسط تیم تریپ یار
medium.com
wikivisually.com